O knjizi Jovice Đurđića: „Agostina pod košćelom”, (Književni atelje, „Ars Poetica”, Beograd, 2023)
Deset uvrštenih pripovedaka harmonično je ukomponovano u knjigu, pod naslovom „Agostina pod košćelom”, savremenog srpskog pisca i prof. Jovice Đurđića (rođen u Glogovici, na tromeđi između Dervente, Doboja i Modriče, 1949, Republika Srpska), ostavljaju na čitaoca utisak uverljivih, koherentnih tvorevina sa humanističkim porukama (boljeg) razumevanja, tolerancije i ljubavi.
Ako već u prvom proznom tekstu „Kuća s dušom”, svedočimo čemerno gorkoj sudbini Lazara Paligorića, građevinskog inženjera – intelektualca, povratnika iz daleke tuđine („Aussie”, žargonski naziv za državljane Australije!), koji se spasava bekstvom iz „komunističkoga kokošinjca”... „da se ne vrati sve do sada, kada su u zemlji nastale velike promene” (str. 8), ne znajući da je pomalo u zabludi, jer su ljudi ostali isti, ali sa namerom nečasnog, sitnošićardžijskog preletanja iz (jedne) stranke u (drugu) stranku, ili iz jata (kokošaka) u jato (labudova)... onda su i ostale priče koncipirane, u, gotovo, istom duhu, mada, ponekad i sa znatnim razlikama!
Na siledžijski način, profesora biologije Antona, koji uživa u darovima prirode, tri grubijana izmlate u priči „Cvetna livada”! (Razlog nije žena...)
„Golo vreme” je potresno svedočanstvo stradanja nepokornog pisca knjige Vasilija Simonovića čiji su otpor uzalud pokušavali slomiti mučitelji tiranskog sistema i politike jednoumlja, zulumćarske stranke na vlasti (Saveza komunista), počev od oslobođenja, preko 1948, i Titovog „NE” Staljin(izm)u...
„Košćela” predstavlja antologijsku priču i ogledalo je premoštavanja različitosti u jezicima kada srca i strast govore.
„Milorad” je priča koja izaziva gorčinu zbog ponavljanja sudbine srpskog naroda, koji beše imao takav status u SR Hrvatskoj i SFRJ, da bi nakon zločinačkih akcija (genocida) protiv civilnog stanovništva od strane bojovnika i njihovih potomaka, skončao srećnim završetkom – identifikacijom izgubljenog dečaka!
„Sneg” pokazuje antifašistu Jovicu Đurđića u svoj njegovoj empatiji, lepoj belini solidarisanja sa jevrejskim narodom, koji beše osuđen da nestane u crnom projektu „Moja borba” A. Hitlera, jer osvetljava doprinos Rusa i slavne „Crvene armije“ u oslobađanju Evrope i sveta od pošasti nacizma!
„Uzaludni marš” se temelji na dosta zahtevnom i boljem čitanju istorije, fikcionalnom dijalogu oficira, pukovnika Veljkovića i podoficira – narednika Šumadinca, da zadatak vojske nije u raspravljanju s Odlukama Kralja i Vrhovnoga komandanta, nego u doslednom sprovođenju istih... Razumem: naređenje-izvršenje!
„Vreme smokava” je predivna priča o mladosti čija se razuzdanost suspreže, dok je „Krik” svojevrsna misija plemenitog spasavanja slabijeg, bez obzira na sve posledice! Svrstavam ih u priče koje mogu biti uzor mlađim pripovedačima kako se mora pisati, s entelehijom zbivanja.
Ne zaboravimo da je od svog izlaska, na književnu vetrometinu, poetskim prvencem ljupke sintagme: „Usnula devojka” (1974, koju beše zapazio i moj bivši prof. dr Špiro Matijević, rođen u Kolašcu kod Knina, NDH, 1943 – ubijen, rukom pripadnika terorističke Armije R BiH na čijoj teritoriji beše ostao sa poverenjem, u Tuzli, R BiH, 1993), Jovica Đurđić, na nenametljiv način i strpljivo gradio svoj književni ugled. Mladi pesnik njegovog formata nosio je u srcu i duši komadić neba svoga zavičaja i razvi(ja)o (se) u perjanicu savremenog srpskog pesništa u Republici Hrvatskoj i bivšoj SFR Jug(oslavij)i, tako da bi njegov prvi kritičar, da je preživeo rat u (bivšoj SR) BiH 1992 – 1995, a koji ga je prepoznao u moru (ondašnjih) glasova (koji nisu izdržali maraton, smatrajući plemenitu misiju pisanja sprintom na kratke staze), bio preponosan na rad i Opus klasika naše savremene literature - Jovicu Đurđića! Ovu tvrdnju potkrepljujem činjenicom da je dobitnik brojnih eminentnih nagrada; da je prevođen na skoro sve evropske jezike, a od vanevropskih: kineski. Izabrana dela, objavljena su mu u 15 knjiga, 2020. Značajan je i kao pesnik za decu. Ime Jovice Đurđića s odabranim tekstovima je uvršteno u mnoge antologije!
Protagonisti u pričama impresioniraju čitaoca ubedljivošću dijaloga i monologa, kao funkcionalnih elemenata stila. Atmosferi tenzičnosti u pričama veoma doprinosi piščevo nastojanje da poveća zanimljivost kazivanja naizmeničnim uvođenjem kraćih i dugih rečenica, odnosno efektnim završecima. I kako god su njegove priče zaslađene dozrelim plodovima Majke Prirode: smokvama, bademima, te medom (sa) mirisom lipe i(li) čajevima od lekovitih trava, tako su i za čitaoce prave (po)slastice briljantna poređenja ili kontrasti. Ipak, ono u čemu se Jovica Đurđić naročito istakao su nezaboravne deskripcije i opisi, od kojih, čitaocu zastaje dah, pre svega, od lepote pričanja. Čarobnost književnoumetničkog izraza mogao je postići samo Majstor svog „zanata”, dok je ovako prelepe (vrhunske) priče u knjizi „Agostina pod košćelom”, umeo napisati jedino rođeni Pesnik – Jovica Đurđić! Nesumnjivo je, ova knjiga će ostati da traje i svetli poput zvezde u našem delu književnoga kosmosa.
Nadam se da će klasika Jovicu Đurđića poslužiti dobro zdravlje te da ćemo zajednički obeležiti (njegove) jubileje: u 2024 – pola veka intenzivnog stvaranja i 2029. godine – osamdeset godina života!